O chorobach głowy i smutku duszy. Nowa wystawa we Fromborku

Nowa wystawa we Fromborku

Ekspozycja stanowi wielowątkową opowieść o nowożytnym odbiorze chorób szczególnych, jest "spojrzeniem" na cierpiących apoplektyków, wykluczonych epileptyków, owładniętych marazmem melancholików, szaleńców trwających we władzy demona, sparaliżowanych własnym obłędem. Stworzenie wystawy o takiej właśnie tematyce współgra harmonijnie z przestrzenią Szpitala św. Ducha, który jako miejsce wyjątkowe, z mroczną i jednocześnie piękną przeszłością, przez setki lat pełnił funkcję ostoi dla wykluczonych, niechcianych i osamotnionych nędzarzy, których świat przenikał się ze światem szaleńców bożych.

Część pierwsza ekspozycji wprowadza widza do sfery przynależnej szaleństwu społeczno-jednostkowemu i alegorycznej melancholii. Zaprezentowano tu portrety postaci historycznych, które dotknęło szaleństwo bądź apopleksja. Odrębną strefę poświęcono ikonografii Melancholii, utożsamianej z Grzechem Lenistwa/Gnuśności, oraz pojmowanej jako usposobienie/ temperament/ kondycja psychiczna.

Środkową część wystawi tworzy przestrzeń prezentująca różnorodne sposoby leczenia melancholii, epilepsji, szaleństwa, wścieklizny czy apopleksji, takie jak: ziołolecznictwo, gest wotywny czy trepanacja.

Ostatnia część ekspozycji została poświęcona histerii tanecznictwa i epilepsji. Z dzisiejszej perspektywy wydaje się, iż epilepsja w średniowieczu, jak i w czasach nowożytnych, była schorzeniem wszechpotężnym i wybitnie częstym, o czym świadczy popularność i wielkość patronów od padaczki, ze św. Walentym i św. Janem Chrzcicielem. Na wystawie zaprezentowano różnorodne formy kultu i ikonografii świętych leczących epilepsję, takich jak Trzej Królowie, św. Walenty i św. Jan Chrzciciel. Temu ostatniemu patronowi przyznano na wystawie miejsce wyróżnione, ukazując bogaty katalog ujęć ujawniających akt dekapitacji i przedstawiających "portret" samej głowy proroka.

Wystawę przygotowano we współpracy z instytucjami muzealnymi, naukowymi i kościelnymi z całej Polski. Można ją oglądać do maja 2025 roku.

De morbis capitis et tristitia animae/ O chorobach głowy i smutku duszy

Wystawa w Szpitalu św. Ducha

Dział Historii Medycyny Muzeum Mikołaja Kopernika

ul. Stara 6, Frombork