Samica nosorożca i model układu słonecznego. Wszystko w elbląskim muzeum

Jan Fryderyk Endersch był znany w XVIII-wiecznej Polsce m.in. jako autor modeli astronomicznych, spośród których najsłynniejszy był model Układu Słonecznego zwany „Sistema Copernicanum” lub „Planetennmaschine”. Wykonanie urządzenia zlecił mu Jakub Woit, profesor matematyki i astronomii w elbląskim gimnazjum. Woit prowadził swoje zajęcia w nowoczesny jak na swoje czasy sposób - chętnie przeprowadzał z uczniami doświadczenia i obserwacje. Model Układu Słonecznego Enderscha nazywany też Planetarium stanowił niezwykle cenną pomoc dydaktyczną, dzięki której młodzież zgłębiała tajniki myśli kopernikańskiej, co świadczyło o wysokim poziomie i nowatorstwie szkoły w Elblągu. Niestety, oryginalne Planetarium nie przetrwało, ale dzięki dokładnym opisom i instrukcjom opracowanym przez Jakuba Woita, udało się je zrekonstruować. Dziś możemy podziwiać zrekonstruowany model w muzeum w Elblągu.

Endersch interesował się teorią heliocentryczną Mikołaja Kopernika. Opracował i wykonał model systemu słonecznego zgodny z teorią Mikołaja Kopernika oraz 16-calowy refrakcyjny teleskop. W roku 1755 wykonał na zamówienie biskupa Adama Stanisława Grabowskiego bardzo doskonałą mapę geograficzną całej Warmii z wyrażeniem wszystkich miast, wsi. jezior, rzek i granicy z Prusami Brandenburskimi, którą wydał w Elblągu. Mapę tę nazwał "Tabula Geographica Episcopatum Warmiensem in Prussia Exhibens".

Endersch był też uzdolnionym grafikiem. Jego słynna „samica nosorożca” znajduje się w elbląskich zbiorach.