Od ponad stu lat wożą elblążan. Elbląskie tramwaje obchodzą urodziny

Powstanie linii tramwajowych w Elblągu było efektem gwałtownego rozwój przemysłowego miasta w drugiej połowie XIX wieku. Dwie pierwsze elbląskie linie tramwajowe miały długość nieco ponad trzech tysięcy metrów. Dziś system obsługuje 5 linii o łącznej długości ponad 30 km.

Tak o naszych elbląskich tramwajach pisze elbląski regionalista Bartosz Skop: „Mało kto pamięta ale dziś mija 128 rocznica inauguracji naszych elbląskich tramwajów. W końcu XIX wieku istniało już sporo sieci tramwajowych. W prowincji Prusy Zachodnie, do której to Elbląg należał w tamtym czasie, taki środek transportu miejskiego istniał już w Gdańsku (1873) i w mniejszym od naszego miasta Toruniu (1891). Były to jednak tramwaje konne. Tramwaje elektryczne były w niemieckich miastach niesamowitym przejawem nowoczesności i postępu cywilizacyjnego. Pierwsza trasa z siecią elektryczną powstała w 1881 roku w ówcześnie podberlińskiej miejcowości Groß-Lichterfelde. Co ciekawe, po tych 14 latach na linię tramwaju elektrycznego mogły sobie pozwolić wielkie bogate miasta. Tak szybkie pojawienie się tego nowoczesnego środka transportu w prowincjonalnym Elblągu świadczy o zasobności i aspiracjach tego ośrodka przemysłu. Jaki skrajny mamy oddźwięk w naszych czasach pozostawię każdemu do prywatnego przemyślenia…

Wracając do końca XIX wieku, sieć tramwajowa została zbudowana przez berlińską firmę „Union-Elektricitäts-Geschäft” w dość zawrotnym terminie kilku miesięcy. Pracami zarządzał mistrz budowlany Sike. System składał się początkowo z dwóch linii, w dużej mierze jednotorowych, między którymi ulokowano mijanki. W samym centrum miasta, przy ul. Szpitalnej, powstała czterostanowiskowa zajezdnia z elektrownią, która obok dostarczania prądu do sieci trakcyjnej, sprzedawała prąd do prywatnych domów. Prace budowlane ukończono w listopadzie 1895 roku. 18 listopada miał miejsce urzędowy odbiór. Zaproszeni zostali: radca pocztowy Rogetzki, radca rejencyjny i budowlany Seliger, radca rejencyjny Mallison oraz naczelnik Gdańskiej Dyrekcji Kolei Państwowych z Gdańska Holzheuer. Miasto Elbląg reprezentowali: nadburmistrz Heinrich Elditt, burmistrz Contag oraz miejski radca budowlany Lehmann. Jazda próbna rozpoczęła się o godzinie 10. Podczas niej miały miejsce dwa zdarzenia. Na dworcu kolejowym zderzyły się dwa wagony. Na obecnej ulicy 1go Maja miała miejsce groźna kolizja z furmanką, która zahaczyła o jadący wagon. Mimo próby hamowania tramwaj ciągnął furmankę do chwili zerwania dyszla. Wystąpił także problem z siecią telegraficzną. Te problemy jednak nie ugodziły w renomę nowego środka transportu. Przed inauguracją w dniach 20 i 21 listopada odbywały się jazdy szkoleniowe.

Inauguracja tramwajów i uroczysty odbiór przez władze rejencyjne miał miejsce 126 lat temu. Przed południem odbył się oficjalny kurs. Wyjechały 3 wagony, z których jeden uległ wykolejeniu przy samej zajezdni. Prezydent rejencji gdańskiej około 12 zameldował o odbiorze i inauguracji nowej linii – tak jak miało to miejsce na prawdziwej kolei żelaznej. Po wszystkim odbył się przejazd dla mieszkańców Elbląga. Tego dnia nie było już żadnych innych problemów. Zainteresowanie było ogromne. Nie ma co się dziwić. Fakt posiadania tramwaju elektrycznego umieszczał Elbląg w gronie najbogatszych i najbardziej rozwiniętych miast Rzeszy. Jak ciekawostkę warto podać, że raptem kilka miesięcy wcześniej, bo 23 czerwca 1895 roku uruchomiona została pierwsza linia tramwaju elektrycznego w Monachium, stolicy Królestwa Bawarii.

Planowe kursy na nowej trasie Dworzec Kolei Wschodniej – Przystań Parowców rozpoczęły się 23 listopada. Na linii nr 2 (Plac Fryderyka Wilhelma – ul. Gwiezdna) tramwaje zaczęły planowo kursować kilka tygodni później.

Fotografia tytułowa przedstawia tramwaj zmierzający w kierunku przystani pasażerskiej nad rzeką Elbląg na wysokości szpitala św. Elżbiety (obecna ul. 1go Maja).”